ยาหยอดตาที่ทำให้ผู้ป่วยมีความเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม

ยาหยอดตาที่ทำให้ผู้ป่วยมีความเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม

ในโรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์(วัดไร่ขิง) (Fall-risk-increasing drugs : FRIDs)

ยาหยอดตากลุ่ม b-adrenoceptor blocker ที่ใช้ลดความดันลูกตา มีโอกาสทำให้เกิด Orthostatic hypotension เนื่องจากยาถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสโลหิตได้

Orthostatic hypotension คือ การเปลี่ยนท่าร่างที่ฝืนแรงโน้มถ่วง เช่น จากนั่งเป็นยืน จากก้มเป็นเงย  เมื่อขยับในลักษณะ  ดังกล่าวเร็วๆ แรงดันจากหัวใจจะไม่พอส่งเลือดไปเลี้ยงสมอง บางครั้งอาจมีอาการหน้ามืด ทำให้หัวใจปรับตัวโดยเต้นเร็วขึ้นและแรงขึ้น หรือในทางการแพทย์คือการลดลงของ systolic blood pressure มากกว่า 20 มม.ปรอทขึ้นไป หรือ diastolic blood pressure มากกว่า 10 มม.ปรอทขึ้นไป หลังจากให้อยู่ในท่า upright นาน 3 นาที สาเหตุอาจเกิดจากความผิดปกติของระบบประสาทอัตโนมัติ เช่นที่ พบในโรคเบาหวาน เกิดจากการขาดสารน้ำในร่างกาย ยาบางชนิด เป็นต้น

ยากลุ่ม b-adrenoceptor blocker ที่มีใช้ในโรงพยาบาลเมตตาประชารักษ(วัดไร่ขิง) มีดังนี้

ยาเดี่ยว ได้แก่ ยา Timolol  เช่น ·      Glauco-ophÒ eye drop , ·      TimololÒ eye drop
ยาสูตรผสม ได้แก่ b-blocker+µ- adrenergic Agonist เช่น ·      CombiganÒ  (Brimonidine+Timolol)
b-blocker+Carbonic Anhydrase inhibitor เช่น ·      CosoptÒ eye drop (Dorzolamide+Timolol)
b-blocker+Prostaglandin Agonist เช่น  ·      XalacomÒ eye drop(Latanoprost+Timolol)
·      DuotravÒ (Travoprost+Timolol)

(ส่วน betoptic (Betaxolol) eye drop เป็น selective  b-adrenoceptor blocker มีผลข้างเคียงน้อยกว่า timolol จึงไม่จัดอยู่ในรายชื่อกลุ่มเสี่ยง)

การป้องกันไม่ให้ภาวะเช่นนี้เกิดขึ้นทำได้คือ เมื่อหยอดตาแล้วต้องกดหัวตาไว้สักครู่เพื่อป้องกันไม่ให้ยาเข้าสู่ร่างกายและเรียนรู้วิธีเคลื่อนไหวในแนวดิ่งแบบช้าๆไม่วูบวาบ  จะช่วยป้องกันไม่ให้เกิดการพลัดตกหกล้มจากยาดังกล่าวได้

เอกสารอ้างอิง

Br J Clin Pharmacol. 2007 February;232-237. Published online 2006 August 30.

www.sirirajmedj.com/content.php?content_id=2059

www.health.co.th/Journal2/51-51_OrthostaticHypotension.