ยาหยอดขยายม่านตาคืออะไร
ยาหยอดขยายม่านตาคืออะไร คือยาหยอดที่มีตัวยาที่ไปทำให้รูม่านตาขยาย
แบ่งเป็น 2 ชนิด
·
ยาออกฤทธิ์กระตุ้นซิมพาเทติก
ยาทำให้กล้ามเนื้อขยายรูม่านตาทำงาน รูม่านตาจึงขยายออก ใช้สำหรับขยายรูม่านตาเพื่อตรวจจอประสาทตา
หรือเตรียมการผ่าตัดภายในลูกตา ต้องระวังในผู้ป่วยที่มีช่องหน้าลูกตาแคบ
เพราะอาจทำให้เกิดต้อหินเฉียบพลันได้
ผลข้างเคียง
มีฤทธิ์หดหลอดเลือดทำให้ความดันเลือดสูง ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว
ไม่ควรใช้ในทารกแรกเกิด ผู้ป่วยโรคหัวใจ ยาที่ใช้บ่อยคือ Phenylephrine ในผู้ใหญ่ใช้ยาขนาด 10% สำหรับเด็กใช้ขนาด 2.5%
เริ่มออกฤทธิ์หลังหยอดยา 30 นาที มีฤทธิ์อยู่นาน 2-3 ชั่วโมง
มักใช้ร่วมกับยาขยายม่านตาอีกกลุ่ม เพื่อเสริมฤทธิ์ในการขยายรูม่านตา
·
ยาในกลุ่มที่มีฤทธิ์ยังยั้งพาราซิมพาเทติก
ทำให้เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อหดรูม่านตา รูม่านตาจึงขยายออก มีประโยชน์ในการตรวจจอประสาทตา
และเตรียมผ่าตัดภายในลูกตา นอกจากนี้ยายังมีฤทธิ์ทำให้กล้ามเนื้อซิลเลียลีคลายตัว
ผลคือเลนส์ตาไม่สามารถปรับสภาพได้ จึงใช้เมื่อจะวัดแว่นตาในเด็กเล็ก
และใช้เพื่อลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อซิลเลียลีในการรักษาการอักเสบของยูเวีย
ยากลุ่มนี้มักใช้หยอดเป็นระยะๆจนได้ฤทธิ์ตามที่ต้องการและมักทำให้แสบตา
โดยอาจหยอดยาชานำก่อนเพื่อลดการระคายเคืองตา และจะช่วยให้ยาดูดซึมเข้าตาได้ง่ายขึ้น
ผลข้างเคียงที่ต้องระวังคือ
อาจทำให้เกิดต้อหินมุมปิดชนิดเฉียบพลัน โดยเฉพาะในผู้ที่มีมุมช่องหน้าลูกตาแคบ
ยาในกลุ่มนี้ได้แก่
1.
Atropine Sulfate ชนิด 0.5% , 1% ยาเริ่มออกฤทธิ์ภายใน 30
นาทีและมีฤทธิ์อยู่ประมาณ 2 สัปดาห์ แต่ถ้าใช้ในการรักษายูเวียอักเสบ
ต้องหยอดตาวันละ 2-3 ครั้ง จึงจะได้ผลตามต้องการ นิยมใช้เพื่อวัดแว่นตาในเด็กเล็ก
เพราะมีผลยับยั้งการหดตัวของกล้ามเนื้อซิลเลียลีได้มากที่สุด โดยให้หยอดตาขนาด 0.5%
วันละ 2-3 ครั้ง
ก่อนวัดแว่นตา 3 วัน และให้อีกครั้งในตอนเช้าของวันที่จะวัด
ผลข้างเคียงของยาโดยเฉพาะในเด็ก คือ
ทำให้คอแห้ง ผิวหนังแห้ง ตัวแดง มีไข้
หัวใจเต้นเร็ว ควรแนะนำให้ผู้ปกครองกดหัวตาของเด็กเวลาใช้ยา
เพื่อลดการดูดซึมของยาเข้าสู่ร่างกาย
2.
Cyclopentolate HCl 1% (Cyclogyl) เริ่มออกฤทธิ์ 30 นาทีหลังหยอดตา
และคงฤทธิ์อยู่ประมาณ 24 ชั่วโมง อาจมีผลข้างเคียงถ้าใช้กับผู้ป่วยเด็ก
คือทำให้มีอาการสับสน เห็นภาพหลอน เดินเซ พูดไม่ชัด
3.
Tropicamide 1% (Mydriacyl) เริ่มออกฤทธิ์ประมาณ
30 นาทีหลังหยอดตา และหมดฤทธิ์ภายใน 5-6 ชั่วโมง
เหมาะสำหรับขยายรูม่านตาเพื่อการตรวจจอประสาทตา เพราะหมดฤทธิ์เร็วกว่ายาชนิดอื่นๆ
นิยมใช้ร่วมกับ Phenylephrine
ในการขยายรูม่านตาเพื่อเตรียมก่อนการผ่าตัดต้อกระจก
